SIK SORULAN SORULAR
1. Gluten nedir ve neden bazı insanlar glutenden kaçınmalıdır?
Cevap: Gluten; buÄŸday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein grubudur. Çölyak hastalığı olan bireyler için gluten ciddi bağırsak hasarına yol açabilir. Gluten hassasiyeti veya buÄŸday alerjisi olan kiÅŸilerde de sindirim sorunları, baÅŸ aÄŸrısı, yorgunluk gibi belirtiler görülebilir.
2. Glutensiz beslenmek sağlıklı mıdır?
Cevap: Çölyak hastaları veya gluten intoleransı olanlar için glutensiz beslenme zorunludur ve saÄŸlıklıdır. Ancak gluten intoleransı olmayan kiÅŸilerin glutensiz beslenmesinin doÄŸrudan bir saÄŸlık faydası bilimsel olarak kanıtlanmamıştır. Glutensiz ürünlerin besin deÄŸerine dikkat edilmelidir.
​
3. Glutensiz sertifikalar ne anlama gelir?
Cevap: Glutensiz sertifikalar, bir ürünün belirli testlerden geçtiÄŸini ve gluten içermediÄŸini garanti eder. ÖrneÄŸin, “Gluten-Free Certification Organization (GFCO)” gibi kuruluÅŸlar, ürünlerin milyonda 10 parçacık (ppm) altında gluten içerdiÄŸini doÄŸrular. Etiket üzerinde bu logoların olması güvenlidir.
4. Bir ürünün ‘glutensiz’ yazması yeterli midir?
Cevap: Her zaman deÄŸil. Ambalaj üzerinde “glutensiz” yazsa da üretim hattında çapraz bulaÅŸma yaÅŸanabilir. Sertifikalı ürünleri tercih etmek ve üretici bilgilerini kontrol etmek daha güvenlidir.
5. Glutensiz beslenen biri dışarıda yemek yerken nelere dikkat etmelidir?
Cevap: Menüde glutensiz ibaresi olan yemekler seçilmeli, ancak yine de garsona bu konuda bilgi verilmeli ve yemeÄŸin nasıl hazırlandığı sorulmalıdır. Çapraz bulaÅŸmayı önlemek için ayrı piÅŸirme alanı veya ekipman kullanılıp kullanılmadığı sorulmalıdır.
​
6. Glutensiz seçenekleri olan restoranları nasıl bulabilirim?
Cevap: Web sitemizin “Restoran ve Kafe Önerileri” bölümünden kullanıcı yorumlarıyla birlikte önerilen glutensiz mekanları keÅŸfedebilirsiniz.
​
7. Market alışveriÅŸinde hangi ürünler gluten içermez?
Cevap: Taze meyve, sebze, et ve yumurta doÄŸal olarak glutensizdir. Glutensiz etiketli makarna, ekmek ve un karışımları da tercih edilebilir. Ä°ÅŸlenmiÅŸ ürünlerde içerik listesi dikkatle okunmalı, buÄŸday, arpa, çavdar içerip içermediÄŸi kontrol edilmelidir.
8. Etiketlerde dikkat edilmesi gereken gizli gluten kaynakları nelerdir?
Cevap: Modifiye gıda niÅŸastası, malt aroması, soya sosu, bira mayası gibi içerikler gluten içerebilir. Etiketlerde bu maddelere dikkat edilmelidir.
9. Glutensiz un yerine ne kullanılabilir?
Cevap: Badem unu, pirinç unu, mısır unu, nohut unu, kinoa unu gibi alternatifler kullanılabilir. Ayrıca karabuÄŸday ve hindistancevizi unu da glutensizdir.
10. Evde glutensiz yemek yaparken nelere dikkat edilmeli?
Cevap: Mutfak araç-gereçlerinin temiz olması, aynı tost makinesi veya tava kullanılmaması gerekir. Çapraz bulaÅŸmayı önlemek için ayrı bir hazırlık alanı oluÅŸturmak önemlidir.
11. Glutensiz beslenirken hangi vitamin ve mineraller eksik alınabilir?
Cevap: Glutensiz ürünler B vitamini, demir ve lif açısından eksik olabilir. Bu nedenle glutensiz tam tahıllar, sebze-meyve ve takviyelerle desteklenmesi gerekir. Diyetisyen kontrolünde beslenmek önemlidir.
12. Glutensiz diyete geçerken bir uzmana danışmalı mıyım?
Cevap: Evet, çünkü kendi kendine gluteni kesmek, tanı konmasını zorlaÅŸtırabilir ve dengesiz bir beslenmeye neden olabilir. Tanı konulmadan önce bir gastroenterolog ve diyetisyenle görüÅŸmek gerekir.
13. Laktoz intoleransı ile süt alerjisi aynı ÅŸey midir?
Cevap: Hayır. Laktoz intoleransı sindirim enzimlerinin eksikliÄŸinden kaynaklanır; süt alerjisi ise bağışıklık sisteminin reaksiyonudur ve daha ciddi semptomlar doÄŸurabilir.
14. Şeker intoleransı olan biri hangi alternatifleri kullanabilir?
Cevap: Stevia, eritritol, hindistan cevizi şekeri gibi doğal tatlandırıcılar kullanılabilir. Ancak her bireyin tolere edebileceği miktar farklıdır, dikkatli olunmalıdır.
15. Vegan beslenme ile glutensiz beslenme aynı şey midir?
Cevap: Hayır. Vegan beslenme hayvansal ürünleri tamamen dışlarken, glutensiz beslenme gluten içeren tahılları dışlar. Bir kiÅŸi hem vegan hem glutensiz beslenebilir.
16. Vegan bireyler hangi glutensiz protein kaynaklarını tercih edebilir?
Cevap: Kinoa, mercimek, nohut, bezelye proteini, tofu ve tempeh gibi bitkisel proteinler hem glutensiz hem de vegan beslenen bireyler için uygundur.
17. Gluten intoleransı ile çölyak hastalığı aynı ÅŸey midir?
Cevap: Hayır. Gluten intoleransı bağışıklık sisteminden bağımsız olarak sindirim sorunları yaratırken, çölyak hastalığı otoimmün bir hastalıktır. Her ikisinde de gluten tüketimi saÄŸlık sorunlarına yol açabilir.
18. Glutensiz diyet uygularken nelere dikkat etmeliyim?
Cevap: Etiket okuma alışkanlığı edinin. Soslar, hazır gıdalar ve hatta bazı kozmetik ürünlerde bile gluten olabilir. Ayrıca çapraz bulaÅŸmaya karşı dikkatli olun.
19. Laktoz intoleransı belirtileri nelerdir?
Cevap: Badem sütü, soya sütü, yulaf sütü ve hindistan cevizi sütü gibi bitkisel sütler iyi birer alternatiftir. Ayrıca “laktozsuz” etiketli ürünleri de tercih edebilirsiniz.
20. Laktoz intoleransı olan biri hangi süt alternatiflerini tüketebilir?
Cevap: Badem sütü, soya sütü, yulaf sütü ve hindistan cevizi sütü gibi bitkisel sütler iyi birer alternatiftir. Ayrıca “laktozsuz” etiketli ürünleri de tercih edebilirsiniz.
21. Fruktoz intoleransı nedir?
Cevap: Fruktoz intoleransı, meyve ÅŸekeri olan fruktozun vücut tarafından tam olarak sindirilememesidir. Kalıtsal fruktoz intoleransı ciddi bir hastalıktır ve doktor gözetiminde diyet gerektirir.
22. Fruktoz içeriÄŸi düÅŸük gıdalar nelerdir?
Cevap: Pirinç, patates, salatalık, yeÅŸil yapraklı sebzeler ve et gibi fruktoz oranı düÅŸük besinler tercih edilebilir.
23. Histamin intoleransı nedir ve neden olur?
Cevap: Histamin intoleransı, vücudun histamini yeterince yıkamaması sonucu geliÅŸir. BaÅŸ aÄŸrısı, ciltte kızarıklık, mide bulantısı gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
24. Histamin içeriÄŸi düÅŸük gıdalar nelerdir?
Cevap: Histamin intoleransı olan bireyler için doÄŸru gıdaları seçmek oldukça önemlidir. Histamin içeriÄŸi düÅŸük gıdalar, vücudun daha kolay tolere edebileceÄŸi ve semptomlara neden olma ihtimali düÅŸük olan besinlerdir. Bu tür gıdaların tercih edilmesi, yaÅŸam kalitesini artırmaya yardımcı olabilir.
25. Hangi gıdalar histamin açısından yüksektir?
Cevap: Fermente ürünler (turÅŸu, yoÄŸurt, peynir), ÅŸarap, salam, konserve balıklar ve bazı deniz ürünleri histamin açısından zengindir
26. Vegan ve vejetaryen beslenme arasındaki fark nedir?
Cevap: Vejetaryenler et yemez fakat süt ve yumurta gibi hayvansal ürünleri tüketebilir. Veganlar ise hiçbir hayvansal ürünü kullanmazlar.
27. Vegan beslenmede protein ihtiyacı nasıl karşılanır?
Cevap: Mercimek, nohut, tofu, tempeh, kinoa ve çeÅŸitli baklagiller gibi bitkisel protein kaynakları ile yeterli alım saÄŸlanabilir.
28. Glutensiz ve vegan beslenmeyi aynı anda uygulamak mümkün mü?
Cevap: Evet. Ancak dikkatli planlama yapılması gerekir. Glutensiz tahıllar (kinoa, karabuğday, mısır) ve baklagiller temel enerji ve protein kaynağı olarak kullanılabilir.
29. Dışarda yemek yerken intoleransımı nasıl yönetebilirim?
Cevap: Sipariş verirken intoleransınızı net bir şekilde belirtin. Glutensiz ya da laktozsuz alternatifler sunan mekanları tercih edin. Web sitemizde yer alan restoran rehberi size bu konuda yardımcı olabilir.
30. BuÄŸday içermeyen her ürün glutensiz midir?
Cevap: Hayır, her buÄŸday içermeyen ürün mutlaka glutensiz deÄŸildir. Gluten; buÄŸdayın yanı sıra arpa, çavdar ve bazı yulaf türlerinde de bulunabilir. Ayrıca gıda üretim süreçlerinde çapraz bulaÅŸma riski olduÄŸundan, bir ürünün gerçekten glutensiz olup olmadığını anlamak için “glutensiz” etiketi veya sertifikası kontrol edilmelidir.
31. Yulaf glutensiz midir?
Cevap: Yulaf doÄŸal olarak gluten içermez. Ancak iÅŸleme sırasında buÄŸday veya arpa ile temas edebilir. Bu nedenle glutensiz diyette sadece sertifikalı glutensiz yulaf tüketilmelidir.
32. Glutensiz beslenme kilo vermeyi sağlar mı?
Cevap: Glutensiz beslenme tek başına bir zayıflama yöntemi deÄŸildir. EÄŸer kiÅŸi gluten içeren saÄŸlıksız gıdaları (örneÄŸin hamur iÅŸleri, iÅŸlenmiÅŸ atıştırmalıklar) çıkarıp yerine dengeli besinler koyarsa kilo kontrolü saÄŸlanabilir. Ancak glutensiz ürünlerle de aşırı kalori alınabilir, bu nedenle dikkatli olunmalıdır.
33. Gluten intoleransı ile çölyak hastalığı aynı ÅŸey midir?
Cevap: Hayır, deÄŸildir. Çölyak hastalığı bağışıklık sistemiyle ilgili ciddi bir hastalıktır ve gluten tüketimi bağırsaklarda hasara neden olur. Gluten intoleransı ise genellikle sindirim sistemiyle ilgili belirtilerle ortaya çıkar ve otoimmün tepki içermez.
34. Glutensiz ürünlerde ‘eser miktarda gluten’ ifadesi ne anlama gelir?
Cevap: Bu ifade, ürünün üretim aÅŸamasında glutenli ürünlerle temas etme ihtimali olduÄŸunu gösterir. Çölyak hastaları için bu tür ürünler genellikle güvenli kabul edilmez. Sertifikalı glutensiz ürünler tercih edilmelidir.
35. Glutensiz ürünlerde kullanılan un çeÅŸitleri nelerdir?
Cevap: Glutensiz ürünlerde genellikle pirinç unu, badem unu, mısır unu, nohut unu, hindistan cevizi unu gibi alternatif unlar kullanılır. Bu unlar hem glutensizdir hem de besin deÄŸeri açısından farklı avantajlar sunabilir. Ancak her tarifte aynı sonucu vermeyebilirler, bu yüzden doÄŸru kullanım önemlidir.
36. Glutensiz beslenmeye geçerken nelere dikkat etmeliyim?
Cevap: Glutensiz beslenmeye geçerken öncelikle etiket okumayı öÄŸrenmeli, gizli gluten kaynaklarını (soya sosu, hazır çorbalar, bazı baharat karışımları gibi) tanımalısınız. Ayrıca dışarıda yemek yerken “glutensiz menü” talep etmeli ve çapraz bulaÅŸmaya karşı dikkatli olunmalıdır. Bir uzmandan destek almak, saÄŸlıklı geçiÅŸ süreci için önemlidir.